Efektywna polska gospodarka? Odpowiedzią są klastry, które z powodzeniem rozwijają gospodarkę krajów wysokorozwiniętych. W Kraju nad Wisłą powstał największy projekt klastrowy w Europie. Czas na Polskę?

                                                        Biznes u sterów gospodarki

W ostatnich latach zauważa się znaczny wzrost zainteresowania klastrami z uwagi na ich znaczenie i wpływ na innowacyjność i konkurencyjność przedsiębiorstw, a co za tym idzie – całej gospodarki. Koncepcja klastrów swoje początki znajduje w badaniach nad dystryktami przemysłowymi Alfreda Marshalla, którego "Zasady ekonomiki" z 1890 roku wskazują na tendencję do koncentracji określonych przemysłów w poszczególnych lokalizacjach.

Inicjatywy klastrowe stają się obecnie również istotnym elementem polityki gospodarczej Unii Europejskiej, wpisując się w priorytety strategii „EUROPA 2020” obejmujące inteligentny, zrównoważony rozwój.

   Klaster – jedna z najbardziej efektywnych struktur budujących innowacyjność

Można powiedzieć, że następuje swego rodzaju przetasowanie sił i w miejsce słabnących struktur państw wchodzą regiony. To właśnie w „Polsce Regionalnej” generowane są zyski, tutaj także tworzone są nowe miejsca pracy.  Klastry, poprzez rozwój zrzeszonych w nich firm, stają się katalizatorem rozwoju regionalnego, który napędza gospodarkę jako całość.

W dobie gospodarki opartej na wiedzy, kraje rozwinięte promują politykę rozwoju opartą na klastrach, które są katalizatorem rozwoju innowacyjności. Wiele polityk regionalnych i narodowych ukierunkowuje się na rozwój kompleksów przemysłowych w ramach klastrów.

Inicjatywy klastrowe, poprzez reprezentowanie biznesu, mają realny wpływ na prowadzoną politykę rozwoju regionalnego, uczestniczą w konsultacjach społecznych, promują swych członków i region na arenie krajowej i międzynarodowej, a także zapewniają dostęp do różnych form finansowania, sięgając po środki z puli krajowej i europejskiej i wspierając tym samym biznes w regionie. Wspomagają także powstawanie startup-ów, a więc młodych, innowacyjnych firm, a także stanowią platformę współpracy dla nauki i biznesu, pozwalając tym samym na komercjalizację wiedzy i badań naukowych.

Klastry łączą przedsiębiorstwa, uczelnie i samorządy, do realizacji wspólnych działań.  Poprzez współpracę klastrową firmy są w stanie konkurować na arenie międzynarodowej, ale mają także realny wpływ na prowadzoną politykę rozwoju regionalnego. Wokół klastra tworzy się swoista kultura przedsiębiorczości.    

Inicjatywy klastrowe wspomagają także powstawanie startup-ów, a więc młodych, innowacyjnych firm, a także stanowią platformę współpracy dla nauki i biznesu, pozwalając tym samym na komercjalizację wiedzy i badań naukowych. Klastry skutecznie stymulują rozwój zarówno w sektorze nowych technologii, jak również w sektorach tradycyjnych, w przemyśle i usługach.

Najbardziej znanymi światowymi klastrami są: Dolina Krzemowa (technologie informatyczne), Cambridge (biotechnologia, przemysł komputerowy), Montpellier (telekomunikacja, oprogramowanie komputerowe).

Klastry, zakładające współpracę pomiędzy przedsiębiorstwami, a także samorządami i ośrodkami badawczo - naukowymi, dzięki współpracy, potrafią realizować wielkoskalowe projekty.

                W Polsce powstał największy klastrowy program w Europie

Łącząc klastry w programie Polska 3.0 - największym projekcie klastrowym w Europie, połączono również regiony, zarówno krajowe jak i transgraniczne, dla realizacji wspólnych celów, które poprzez pojedyńcze dążenia poszczególnych samorządów i brak środków nie byłyby możliwe do realizacji w zakresie ogólnopolskim.

Spójny, oddolny i apolityczny program tworzony przez klastry, zgromadził kilkaset przedsiębiorstw, począwszy od sektora MŚP po największe, czołowe polskie firmy i startupy, które osiągnęły międzynarodowy sukces, porty, społeczność lokalną, ośrodki naukowe, czołowe polskie uczelnie i gminy, wpisuje się w tzw. Plan na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, potocznie nazwany Planem Morawieckiego, wytwarzając narzędzia do jego realizacji i wykorzystując tranzytowe położenie Polski. Polska 3.0 wpisuje się także w europejskie plany finansowania.  W ramach projektu skupiono najlepszych specjalistów w dziedzinie logistyki, transportu, finansowania z puli krajowej i europejskiej, specjalistów od kwestii środowiskowych i innych.

POLSKA 3.0 stanowi długofalową, spójną politykę rozwoju gospodarki, opartą na potencjale przemysłowym kraju, innowacyjności i konkurencyjnej pozycji Polski w Unii Europejskiej.

Program zintegrowanych działań, mających na celu połączenie polskich rzek, autostrad i kolei w jedną płaszczyznę transportu multimodalnego oraz budowę największego w Europie Ponadnarodowego Centrum Logistycznego w Gorzyczkach.

Głównym założeniem projektu, porównywanego do Centralnego Okręgu Przemysłowego jest przywrócenie żeglowności polskich rzek, począwszy od rzeki Odry, budowa połączenia Dunaj – Odra – Łaba,   wpisującego się w Środkowoeuropejski Korytarz Transportowy CETC–ROUTE 65, budowa Ponadnarodowego Centrum Logistycznego Gorzyczki – Věřňovice (jedyna w Europie lokalizacja, gdzie będą łączyć się drogim.in autostrady A1, kolei szerokiego toru z Dalekiego Wschodu, drogi rzecznej (portu rzecznego) i dogodnego połączenia poprzez autostradę z największym portem lotniczym Cargo Pyrzowice-Katowice z prawie blisko 500 ha terenem inwestycyjnym w SSE.), oraz restrukturyzacja górnictwa na Śląsku. 

Realizacja głównych założeń Programu kreuje Polskę jako centrum logistyczne, wspiera sektor małych i średnich przedsiębiorstw oraz polskie innowacje, tworzy nowe miejsca pracy, jak również pozwala wykorzystać atuty żeglugi śródlądowej, wiąże się z olbrzymimi korzyściami dla budżetu, jak również zapewni bezpieczeństwo poprzez racjonalne gospodarowanie wodą oraz przyczyni się do rozkwitu turystyki.

Projekt stanowi spójny plan gospodarczy, zakładający stworzenie atrakcyjnej dla inwestorów strefy biznesu, terenów inwestycyjnych, wraz z kompleksową obsługą finansową, prawną, inwestorską, marketingową, HR, oferowaną przez rodzime firmy, a zarazem promocję polskiej myśli technologicznej, innowacji i najbardziej konkurencyjnych przedsiębiorstw z poszczególnych regionów. Kompleksowe przedsięwzięcie jest jednocześnie promocją tej części Europy jako strefy biznesu, atrakcyjnej na arenie międzynarodowej.

W ramach Polska 3.0 realizowany jest jeden z programów - Startup 3.0, gdzie rozwijane są, promowane i łączone do wspólnych działań polskie firmy współpracujące w ramach Ogólnopolskiego Klastra Innowacyjnych Przedsiębiorstw – inicjatora programu Polska 3.0.

                                            Klastry zmieniają polski biznes

Ogólnopolski Klaster Innowacyjnych Przedsiębiorstw, największa organizacja klastrowa w kraju, będąca „klastrem klastrów” i skupiająca wokół siebie kilkuset przedsiębiorców, w tym czołowe polskie firmy, jest inicjatorem programu Polska 3.0, największego projektu powojennej Polsce, będącego jednoczesnie programem zacieśniającym współpracę Grupy Wyszehradzkiej.

W ramach Ogólnopolskiego Klastra Innowacyjnych Przedsiębiorstw skupione są firmy, organizacje, instytucje badawczo-rozwojowe, uczelnie wyższe oraz instytucje otoczenia biznesu, które opierają swoją działalność na różnego rodzaju unowocześnieniach, wymianie wiedzy, transferze innowacyjnych rozwiązań i technologii oraz tworzeniu sieci powiązań. Klaster jest zrzeszeniem ponadregionalnym, skupiającym przedsiębiorców i instytucje z obszaru całej Polski.

Głównym założeniem Klastra jest wspieranie nowości, ulepszeń i wynalazków wypracowywanych z pomocą środowisk naukowych i badawczych.

Ogólnopolski Klaster Innowacyjnych Przedsiębiorstw, będąc „klastrem klastrów”, skupiającym wokół siebie kilkuset przedsiębiorców, w tym czołowe polskie firmy​, ​jest jedyną tak innowacyjnie działającą na polskim rynku organizacją. Sam klaster OKIP nigdy nie korzystał z zewnętrznego finansowania.  

Sukcesem organizacji są skutecznie realizowane projekty, jak między innymi:​ prywatny samolot odrzutowy Flaris, nr 1 inteligentnych specjalizacji Komisji Europejskiej, nagrodzony przez Ministra Obrony Narodowej, jako projekt podwójnego zastosowania – pierwszy dalekosiężny dron z silnikiem odrzutowym, drony do zadań specjalnych, działające dla energetyki i jednostek specjalnych. Klaster zajmuje się też szeroko pojętą energetyką przyszłości, między innymi kogeneracją, trigeneracją na różne paliwa, jak gaz, metan, węgiel aż po odmiany peletu.

Klaster posiada w swym imponującym portfolio pojazdy i statki pływające, zasilane metanem, gazem, prądem elektrycznym i wodorem.

W szeroki sposób wspiera także startupy i myśl techniczną, z możliwością wsparcia w procesie przygotowania, łączenia potencjałów, promocji i​ komercjalizacji, między innymi poprzez implementowanie ich do szerokiego spektrum działań i projektów klastra.

Klaster działa w wielu gałęziach gospodarki, między innymi w medycynie, gdzie wypracowano istotne projekty takie jak: rekonstrukcja zdrowia z powrotem do samodzielności, Risk Alert – zdarzenia niepożądane w szpitalach, czy telemedycyna.

Dzięki swoim działaniom OKIP, a wraz z nim zainicjowany przez niego program Polska 3.0 wspiera polskie Startup’y, firmy i myśli technologiczne, pomaga im zdobywać inwestorów i nowe rynki oraz pomaga budować ścieżkę dla ich rozwoju, Poprzez swoje działania OKIP promuje Startup’y, łączy je w organizacjach klastrowych z innymi podmiotami z określonej branży, ale też zapewnia zaplecze w postaci współpracujących uczelni czy ośrodków klastrów międzynarodowych. Zatem można powiedzieć, że OKIP wspiera Startup’y na każdym etapie ich rozwoju i działalności.

Angelika Jarosławska